Als je gehoorverlies hebt, is communicatie minder vanzelfsprekend. Veel mensen met een groot gehoorverlies maken gebruik van hun telefoon voor automatische spraakherkenning. Bijvoorbeeld via de gratis app Live transcriptie van Google. Uit een test van onderzoekers van het Radboud UMC en Pento Audiologisch Centrum blijkt dat dit soort apps in stilte een score halen die overeenkomt met die van matig slechthorenden. Met omgevingsgeluid doen ze het veel slechter. Toch zijn er door goed gebruik van techniek volop mogelijkheden de kwaliteit te verbeteren.
Automatische spraakherkenning. Een prachtig hulpmiddel. Toen ik zojuist mezelf in alle stilte een sprookje voorlas om te kijken wat de app Live Transcriptie ervan zou maken, liepen er in het donkere bos ineens 13 trollen rond in plaats van de 3 die ik uitsprak. Ook herinner ik me een situatie waarin in een verhaal over weidevogels in mijn tekst ineens de Gamma in Woerden langskwam. Techniek is mooi. Maar hoe verbeter je de kwaliteit van de tekst die je spraakherkenning laat zien?
Allereerst is het belangrijk te weten dat de tekst die Live Transcriptie laat zien, afhangt van hoe goed de geluidsinput van de microfoon van je telefoon is. Daarbij spelen naast de kwaliteit van de telefoonmicrofoon ook de afstand tot de mond van de spreker een rol en de hoeveelheid omgevingsgeluid. Daarnaast is de kwaliteit natuurlijk ook afhankelijk van hoe de spreker spreekt. Rustig en duidelijk praten werkt het beste, net als correct uitgesproken taal, in dit geval Nederlands. Dialect spreken werkt een stuk minder goed.
Verbetering van de geluidsinput vraagt dus in elk geval een goede externe microfoon. Daarbij zijn er 2 mogelijkheden:
1. Een bedrade microfoon met (voor de meeste smartphones) een TRRS-aansluiting.
2. Een via bluetooth aangesloten headset.
In beide gevallen geef je de microfoon aan degene die je wilt verstaan. De spreker houdt de microfoon in de buurt van de mond, zodat het geluid goed opgevangen wordt door de microfoon. Het is handig, of je nou voor bedraad kiest of niet, een kwalitatief goede microfoon te gebruiken. Ik gebruik zelf de dasspeldmicrofoon van Lavalier. Ook Sennheiser en andere merken hebben goede microfoons.
Heeft je gesprekspartner toevallig een bluetoothoortje om in de auto te bellen? Door bluetooth op je telefoon aan te zetten kun je deze koppelen aan je telefoon. Een bedrade externe microfoon koppel je via de audioingang van je telefoon. Let erop dat voor de meeste smartphones je microfoon een TRRS-aansluiting nodig heeft (3 zwarte ringen) in plaats van een TRS-aansluiting (die heeft er 2). Eventueel zijn er verloopstukjes beschikbaar, zoals de SC4 van het merk Rode. Het nadeel van bedraad is, dat een draadje kwetsbaarder is dan bluetooth en dat de afstand tot de spreker beperkt wordt door de lengte van de draad. Het nadeel van een bluetoothoortje dat deze minder makkelijk van spreker te wisselen is, zeker als je met een paar mensen in gesprek bent.
Als je de app Live Transcriptie opent, ga je naar instellingen. Bij ‘meer instellingen’ vind je de optie ‘microfoon’. Daar kun je kiezen tussen ‘telefoonmicrofoon’, ‘bedrade hoofdtelefoon’ en ‘automatisch waarnemen’. Mogelijk kiest de app automatisch de microfoon die je aangekoppeld hebt. Zo niet, kun je dat hier handmatig doen.
Experimenteer vooral, zodat je zelf ontdekt op welke manier met jouw telefoon de beste spraaktranscriptie gehaald wordt. In een rustige omgeving, misschien midden op tafel in een klein groepje. Of in een rumoeriger omgeving 1 op 1.
Onlangs vertelde iemand me, ik noem haar hier Jutta, dat ze met een externe microfoon weer uit eten durfde met haar partner. Voor Jutta’s gehoorverlies gingen ze vaak uit eten. Ze gingen niet meer, omdat Jutta haar partner niet verstond. Er was met externe microfoon -in de rumoerige omgeving van het restaurant- veel meer communicatie mogelijk. Nu gaan ze samen weer uit eten. Kennis en strategieën delen, daar doe ik het voor.
Ik ben benieuwd naar je ervaringen. Heb je suggesties? Voel je vrij contact op te nemen.
Kan ik met je meedenken over nieuwe mogelijkheden in leven en werken met gehoorverlies? Boek een gratis sessie.
4 Responses
Dankjewel Anke! Fijn dat je deze informatie samengebracht hebt in dit e-boek.
Er staan voor mij zeker interessante tips en adviezen in. Ga het delen in mijn netwerk.
Fijn te lezen dat het je brengt, Tiny. Leuk als je je ervaringen deelt!
De meeste hoortoestel-fabrikanten bieden externe microfoons aan die via bluetooth de spraak rechtstreeks naar de hoortoestellen sturen. Het koppelen van microfoon aan hoortoestellen is een simpele handeling, meestal via je mobiele telefoon (app). Automatische herkenning als de microfoon wordt aangezet komt vaak voor. Dit werkt heel goed, ook bij behoorlijk gehoorverlies. Verschillende merken gebruikt ondertussen.
Daarnaast kun je je mobiele telefoon ook als microfoon inzetten, waarbij de spraak rechtstreeks naar je hoortoestellen gaat. Dit is afhankelijk van merk en type telefoon.
Met de spraak-naar-tekst apps heb ik dezelfde minder goede ervaringen, (m.n. Teams) waardoor het in vergadering vaak tot meer verwarring en energieverlies leidt dan zónder de app te gebruiken. En het is inderdaad heel sterk afhankelijk van de articulatie en het volume van je gesprekspartners. Dat geldt overigens ook bij het gebruik van microfoons of online vergaderingen. Eigenlijk zou half Nederland naar de logopedist moeten vind ik.
Spraak-naar-tekstapps functioneren alsof ze zelf slechthorend zijn, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Dat vraagt een gespreksdiscipline waar we zelf om kunnen vragen, die er niet altijd is. De praktijk is weerbarstig. Inzet van schrijftolken voor live ondertiteling is een goede mogelijkheid bij vooraf te plannen afspraken waar de kwaliteit van de ondertiteling ertoe doet. Tolkuren zijn aan te vragen via UWV, daar heb je recht op vanaf meer dan 35 dB gehoorverlies, soms ook onder andere voorwaarden. Er is geen eigen bijdrage verbonden aan deze voorziening.